Bölümümüz araştırma görevlilerinden Arş. Gör. Şeyhmus Can TUNÇ’un ortak yazarı olduğu “Post-earthquake Condition of Lifeline Systems Following the Kahramanmaraş” başlıklı makale, Natural Disaster Research Report dergisinde yayımlanmıştır.
Makale, 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen ve 11 ili etkileyen Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından, özellikle Gaziantep, Kahramanmaraş, Adıyaman ve Hatay’daki yaşam hattı sistemleri üzerindeki etkileri incelemektedir. Çalışmada, su altyapı sistemlerinde meydana gelen hasarlar; GASKİ, KASKİ, ASKİM ve HATSU kurumlarına yapılan ziyaretler, kurum yetkilileriyle gerçekleştirilen toplantılar, sağlanan veriler ve saha gözlemleri aracılığıyla analiz edilmiştir.
Çalışmada elde edilen bulgulara göre, Gaziantep’te Düzbağ iletim hattı ve Kartalkaya PSC hattı ciddi yapısal hasarlar almış, bazı bölgelerde içme suyu temini birkaç gün içerisinde sağlanabilmiş olsa da, türbidite (bulanıklık) sebebiyle içilebilir suya erişimde gecikmeler yaşanmıştır. Kahramanmaraş’ta ise deprem sonrası su kaybı oranı %55’ten %75’e yükselmiş, günlük arıza sayısı dört kat artmış ve en fazla hasar Dulkadiroğlu ilçesinde gözlemlenmiştir. Adıyaman’da özellikle Gölbaşı ilçesinde su ve doğalgaz sistemleri tamamen işlevsiz hale gelirken, Gurlevik çelik boru hattında 25 farklı noktada ciddi hasarlar tespit edilmiştir. Hatay’da ise nüfusun büyük kısmı kırsal alanlara göç etmiş, bu durum altyapı sistemlerinde ciddi bir yük oluşturmuş ve 38 su deposu kullanılamaz hale gelmiştir; bu kapsamda Avrupa Yatırım Bankası ve Dünya Bankası’nın da dahil olduğu çeşitli uluslararası kuruluşlardan yatırım desteği planlanmıştır.
Ayrıca, bu hasarların toplum üzerindeki kısa ve uzun vadeli etkilerine yönelik değerlendirmelere yer verilmiştir. Çalışma, afet sonrası kritik altyapıların durumu üzerine önemli bilgiler sunarak literatüre katkı sağlamaktadır.
Arş. Gör. Şeyhmus Can TUNÇ’u bu değerli katkısından dolayı tebrik eder, akademik çalışmalarında başarılarının devamını dileriz.
